Chińczyk – historia kultowej gry

Polacy kochają gry planszowe. Pomimo rozwoju technologii i dużego wyboru spośród rozrywki na ekranie komputera czy telewizora, to tradycyjne planszówki nie tracą na popularności. Świadczyć o tym może widok spędzających czas na grze ludzi w kawiarniach  i specjalnych lokalach przeznaczonych do tego typu aktywności. Jedną z najbardziej znanych gier planszowych w Polsce jest zdecydowanie chińczyk, chociaż mało ludzi wie, skąd naprawdę pochodzi ta klasyczna gra i jaka jest jej niezwykle fascynująca historia. W tym artykule zostaną odkryte wszystkie sekrety dotyczące początków chińczyka. 

Zasady gry w chińczyka

Warto przybliżyć w skrócie zasady kultowej gry, jaką jest chińczyk, aby zrozumieć jego historię. Do rozegrania rundy potrzebnych jest od dwóch do czterech graczy, którzy oznaczają siebie jednym z czterech kolorów widniejących na pionkach. Każdy kolor pionków ma przydzielone swoje pole startowe, a jego celem jest przebycie całej planszy pionkami, aby powrócić do swojego domu, czyli właśnie startu. Kto zrobi to najszybciej, wygrywa. W grze bierze udział maksymalnie 16 pionków, przy czym jedna osoba posiada cztery pionki. Każdy z graczy po kolei rzuca kostką, która określa, o ile pól do przodu może ruszyć się pionek  na specjalnie przygotowanej planszy z nadrukowanym torem, po którym można się przemieszczać. Jeśli dany zawodnik wyrzuci sześć oczek, to przysługuje mu kolejny rzut, a jeśli na tym samym polu napotka pionka innego gracza, to sprawia, że przeciwnik cofa się pionkiem do swojego startu i zmniejsza  swoje szanse na wygranie rundy. 

Korzenie indyjskie

Chińczyk został opatentowany przez Brytyjczyka, Alfreda Collier. Spekuluje się, że Collier oparł swój pomysł na tradycyjnych indyjskich grach planszowych monarchów, z tą różnicą, że dodał do gry kostkę, która nie była obecna w wersji oryginalnej. Pierwowzór wynalazku Brytyjczyka to gra nazywana w Indiach „pachisi”, a jej historia może sięgać nawet VI wieku, o czym świadczą znalezione w jaskini malowidła z tego okresu przedstawiające ludzi grających w nią. Zamiast pionków wykorzystywano w niej muszelki, kamyki i kawałki drewna. 

Nazwa gry na świecie

Oryginalna nazwa gry „pachisi” (w niektórych regionach Indii także „chausar”, „chapidi” i „chopad”) wpłynęła na nazewnictwo w innych krajach na świecie. W Hiszpanii chińczyka nazywamy „parchessi”, czyli słowem bardzo podobnym do pierwowzoru. W Chinach nazwa brzmi „chatush pada”, co da się przetłumaczyć jako „cztery sztuki ubrania”, co może się oczywiście kojarzyć z czterema kolorami pionków w grze. Alfred Collier pierwszą oficjalną wydaną w 1865 roku wersję nazwał „ludo” i jest to anglojęzyczny tytuł gry po dziś dzień. 

Skąd wzięła się polska nazwa? 

Chińczyk pojawił się w Polsce po drugiej wojnie światowej i prawdopodobnie przybył z Niemiec, chociaż polska nazwa nie nawiązuje do niemieckiej, a sama gra nie ma nic wspólnego z Chinami. Zakłada się, że „chińczyk” to słowo, które miało przyciągnąć potencjalnych nabywców gry swoim orientalnym brzmieniem, czyli użycie go było zabiegiem czysto marketingowym. 

Chińczyk współcześnie 

Gra planszowa, jaką jest chińczyk,  oprócz swojej wersji papierowej doczekała się wydań elektronicznych. Warto wspomnieć, chociażby o możliwości grania w nią w Internecie. Użytkownicy rejestrują się na platformach dla graczy, gdzie mogą łączyć się swobodnie i bezpłatnie z innymi osobami z całego świata i próbować swoich sił w rozgrywce. Oprócz tego w sklepach z aplikacjami na smartfony dostępne są aplikacje przeznaczone specjalnie do gry w chińczyka.